1 Eylül 1977
tarihindeki İlerici Kadınlar Derneği Raporu şu sözlerle başlar.
“Değerli konuklar, sayın delegeler,barışseverler,
Konuşmama, yaşamını savaşsız ve sömürüsüz bir dünya için adamış bir kadın
savaşçı, Clara Zetkin’in sözleri ile başlamak istiyorum. Clara Zetkin bundan 60
yıl önce şöyle diyordu : “Eğer biz
anneler,çocuklarımıza savaşa kıyasıya kin duymayı öğretir;daha ufacıkken
yüreklerinde toplumcu kardeşlik duygusunu ve bilincini uyandırabilirsek, bir
zaman gelecektir ki , yeryüzünde ,en ucu ucuna bir tehlike anında bile onların
yüreğinden bu ülküyü sökebilecek herhangi bir iktidar kalmayacaktır. Çünkü bu
gençler, en korkunç çatışma ve tehlike anlarında bile, önce insanlık ve
proleterlik görevlerini hatırlayacaklardır. “ “ *
Makaleye bu
sözlerle başlamayı uygun gördüm. Çünkü aslında ansiklopedi niteliğindeki bol
belge içerikli bu kitabın anafikrini bize en güzel bu cümleler anlatmaktadır. Kuruluş
amaçlarından başlayan ve yapılan her türlü hareket ve etkinliklerine kadar, tüm
toplantı tutanakları, şube ve temsilciler bazındaki tüm faaliyetler, imza
kampanyaları, gazete küpürlerinden alıntılar, sözleşme ve tüzüklerin ayrıntılarına
kadar kitabın içeriğinde detaylıca yer verilmektedir. Bu eser tarih bilinciyle
kazanılmış bir arşiv niteliğindedir ve on bölümden oluşmaktadır. Kitapta
kısaltmalar ve derleyenin notları da yer almaktadır. İKD Fonu’nda yer alan tüm
belgelere yer verilememiş ancak orjinallerine sadık kalınarak hazırlanmış bir
eserdir.
İKD’nin çalışma
hedefi, siyasi düşünce, dil,din,ırk,mezhep ayırımı yapmadan bütün kadınları
ilerici düşünce etrafında birleştirmeyi amaçlayan bağımsız, demokratik bir
kitle örgütü olarak ortaya çıkmış olmasıdır. ** Bu dernek, kadınların sosyal
kurtuluşunu, ülkemizin gerilikten ve sömürüden kurtulmasından ve toplumun
kurtuluşundan yana tutum sergilemektedir. İzlediği politika ve yaptıkları
çalışmalar bu yönde seyretmektedir. Herhangi bir siyasi kuruluşa taraf
olmadığına şahit olacaksınız. Ülkedeki tüm kadınların, bağımsız, demokratik ve
yığınsal bir örgütüdür. Dernek içinde
her görüşten üye olabilir ve olmalıdır da... Bu yüzden kendilerini “devrimci”
kadınlar derneği olarak görmemektedirler.
Eylemleri “eşit işe
eşit ücret” ile başlamaktadır. Devamında iş bulmada eğitimde terfide kadınlara
erkekler ile eşit fırsatlar sağlanması, her iş kolundaki çalışma koşullarının
düzeltilmesi, kadınlara 20 yılda emeklilik sağlanması, zorunlu mesailerin
kalkması , 16-18 yaş arası çocuk, kadın ve erkeklerin gece çalıştırılmaması ve
8 saatten fazla çalıştırılamayacağı hükmü, pahalılık ve enflasyon ile mücadele
etmek, burjuva ideolojileri, kör inançlar ve geri kalmış ahlaki değerler ile
mücadele , kanunlardaki kadın-erkek eşitliğini ihlal eden maddelerin
değiştirilmesi ve kadınların toplumsal hayata aktif olarak katılmalarını
sağlayarak , gericiliğe karşı barışın ve bağımsızlığın bilinçli savunacıları
olmalarını hedeflemişlerdir.
En kapsamlı
eylemleri “Analık” hakları ile ilgili olan çalışmalarıdır. Analığın
toplumsal bir işlev olarak tanınmasını sağlamaya çalışmışlardır. İş yerlerine
kreş ve yuvaların açılması, süt izin sürelerinin düzeltilmesi ,doğum
izinlerinin uzatılması, doğum nedeniyle işten çıkarılmaların engellenmesi, gebe
kadınların iyi beslenmesine yönelik işverenlerin ek süt vermesi, çocuk
zamlarının iş kanunu kapsamına alınması, istenmeyen doğumların engellenmesi
için SSK kapsamında hizmet verilmesinin sağlanması, devlet anaokullarının
ihtiyacı karşılayacak sayıya getirilemesi gibi ...
Bu yiğit kadınlar
,Uluslararası Demokratik Kadınlar Federasyonu (UDKF) ‘nun eylemlerine ışık
tutan büyük antlarına bağlı kalacaklarına söz vermişlerdir :
“81 milyon kadın adına bizler,
kadınların ekonomik, politik ,demokratik, ve sosyal haklarını savunucağımıza,
gelecek kuşakların ve çocuklarımızın mutlu ve özgür gelişmelerini sağlayacak
zorunlu koşulları yaratmak, dünya üzerinden faşizm bütün biçimleriyle ebediyen
silininceye ve tüm dünyada gerçek bir demokrasi kuruluncaya dek yorulmak
bilmeksizin mücadele edeceğimize, dünya üzerinde sonsuz bir barışın egemen
olması için durmaksızın savaşacağımıza ant içeriz.”
Ülkemizde kadın
örgütlenmesi denilince feminist kadın örgütlenmeleri akla geldiğinden emekçi
kadınların örgütlenmeside aynı kefeye konulmuştur. Bir yandan İKD bu izlenimi
de yıkmaya çalışmıştır.
Merkez Genel
Kurulları çalışma raporları, olağan genel kurul kararları, geçici yönetim
kuurlu çalışma raporları, bölge sekreterlikleri, şubeler ve komisyonlar
örgütlenmesi, Kadrolar oluşturma, İKD şube adresleri, propoganda ve
ajitasyonlar, eğitim komisyonları raporlarına kadar belgelerin tümüne yer
verilmiştir. Bu noktada anlıyoruz ki İKD az zamanda çok işlere imza atmayı
başarmıştır. Eksikliklerinin çok olmasına ve sürekli baskı ve engellemelere
rağmen çok yol almışlardır. İki yılda üye sayıları 164’ten 850 ‘ye çıkması bile
kadın hareketinin yeniliği düşünülürse büyük bir aşama kaydedildiği anlamına
gelmektedir. Başarılarının sırrı ise politikalarının doğruluğuna olan inançları
ve ve bu yoldan hiç sapmamış olmalarından ileri gelmektedir. Konuların
üzerinden tek tek geçilmiştir. Bölüm bölüm konut sorunu, kreş sorunu, ekonomik
ve politik dersler, edebiyatta kadın, ahlak ve ulusal sorunlara değinilmiştir.
Bir başka koskoca
bölümde ise kampanyalar yer almaktadır. Kreş kampanyası, Doğum izinler
birleştirilsin ve uzatılsın kampanyası, Bedava süt kampanyası, Evlat acısına
son kampanyası, 20 yılda emeklilik kampanyası, Aileler ile dayanışma kampanyası
, Askeri üslere karşı kampanya, Füzelere Hayır kampanyası, Vur emrine karşı
kampanya, MHP-ÜGD Kapatılsın kampanyası, Okuma-yazma seferberliği kampanyası
gibi...
Kısaca propoganda
hareketlerinin temelinden de bahsedecek olursak, hem ülkemizde hem de
uluslararası demokratik düzeyde verilen savaşı vurgulamak amaçlı olmuştur. İKD’nin kadın hareketlerindeki saygın yerini
ve somut bazlı sorunlarının çözümü için yürütülen tüm çalışmaların sonuçlarını
duyurmak için olmuştur.
Bir hülyaya sevdalı
ve cesur o güzelim kadınlarımızın tarihini merak edenlerimiz için eşsiz bir
eser olduğunu beyan ederim.
* Fon Kodu:İKD,Seri No:07, Dosya No: 8,Belge No:24.
** Fon Kodu:İKD,Seri No:01.3, Dosya No: 1,Belge No:4.
Kitabın Künyesi
Kitabın Adı : İlerici Kadınlar Derneği
Derleyen : Muazzez Pervan
Yayınevi: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
Sayfa Sayısı : 545
Baskı Yılı: 2013
