Boyun Eğmeyenler

“Ve onlar ne ilk ne son örneği olacaktı, büyük insanlık düşü kuranların...”

Belgesel roman yazmak oldukça sorumluluk isteyen ağır bir iştir. Yazar Özen Aşut bu ağırlığın üstesinden gelmiş ve keyifle okunan bir  roman ortaya çıkarmış. Belgesel roman okumayı severim. Sevgi Soysal’ a adanmış bir kitap olmasından dolayı bu romanı keşfetmiş ve yeni bir yazarla daha tanışmış oldum.

Kitap ülkemiz tarihinin en karanlık dönemini 12 Eylül öncesi ve sonrasını ele alıyor. Romanın  büyük bir kısmında insanlık dışı uygulamaların yapıldığı Mamak Askeri Cezaevi’nin Kadınlar Koğuşu’nda geçiyor. Gerçek kişilerden kurgulanmış karakterler kitabı sürükleyici hale getirmiş. İsimler farklı ama kimlerin kastedildiği açık ve net. Olaylar , zaman ve mekan gerçek. Romanı okurken sizi hiç yarı yolda bırakmadan alıp sonuna kadar götürüyor.

İster belgesel roman  isterse biyografi ya da araştırma inceleme kitapları olsun , bu dönemi anlatan kitapları ne kadar çok kişi ne kadar çok yazarsa o kadar  iyi. Bu döneme tanıklık etmiş kişiler zaten kayıtsız kalamamış, kalemlerini sakınmadan gelecek kuşaklara ışık tutmayı borç bilerek yazmışlardır.

Belgesel tarzındaki kitaplar  gibi yaşanmış olayların gerçekliğine ilişkin belirli öğelerin yanı sıra belirli değerlendirmeleri de içeriyor. Bu döneme ait okuduğum ne kadar kitap varsa dönemleri tam olarak birbiriyle uyuşmaz. Ya öncesini ya sonrasını okumuşumdur.  Örtüşen tek konu  insan haklarını hiçe sayan ne varsa yapılmış olmasına şahit oluşumuzdur.

Kitapta önce erkekler koğuşunda başlayan ve hemen ardından kadınlar koğuşuna da sıçrayan ve 40 süren açlık grevi anlatılıyor.  İşkencelere tanıklık eden satırlar, taştan farksız şilteler, ağır koğuş koşulları, “Mücadele” yerine  “savaş” diyen düşünceler, genç ölümler, emeğin en yüce değer olduğunun söylenmesinin komünistlik sayılması ezberimizde yer eden ayrıntılar...

Kitabın sonlarındaki bir bölümde Gezi’den önce yazılmış olmasına rağmen Gezi habercisi denilmektedir. Yerinde bir görüş oluduğu için katılıyorum. Kitabın belkide en önemli özelliği Mamak belgeseli olması ve faili meçhullere değinmesi olmuştur.

Yürekten katıldığım bir diğer bölüm Sunum bölümünün sonundaki cümle  “Onlar yalnızca insanlık idealleri içinde kendilerinin de payı olmasını istemişlerdir. Hepsi bu” diyor. Tıpkı Sevgi Soysal gibi...

Kitabın Adı: Boyun Eğmeyenler

Yazarı: Özen Aşut

Yayınevi : Yazılama Yayınları

Basım Yılı : 2013

Sayfa Sayısı : 318